رکود تورمی چیست؟ و چگونه از این دوران به سلامت بگذریم؟

رکود تورمی یکی از پدیده‌های مهم است که در صورت وقوع، تاثیر عمده‌ای روی جامعه و اقتصاد یک کشور دارد. در دوره‌های رکود تورمی، مشاهده می‌شود که هم‌زمان با افزایش قیمت‌ها و تورم، رکود اقتصادی نیز به وجود می‌آید و باعث کاهش تولید، افزایش بیکاری و کاهش قدرت خرید جامعه می‌شود. مفهوم رکود تورمی به دلیل پیچیدگی و عمق تأثیرات آن، همواره مورد توجه محققان، سیاست‌گذاران و اقتصاددانان قرار گرفته است. این پدیده در تمامی اقتصادهای جهانی قابل مشاهده بوده و در برخی موارد می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری برای جامعه به همراه داشته باشد. هدف از این مطلب، ارائه یک دیدگاه جامع و تحلیلی درباره رکود تورمی است که به خوانندگان کمک می‌کند تا بهتر درک کنند که چگونه این پدیده اقتصادی پیچیده عمل می‌کند. امیدواریم که این مقاله، نقطه شروعی مناسب برای درک بهتر رکود تورمی و پیامدهای آن باشد.

تعریف رکود تورمی

رکود تورمی اصطلاحی است برای توصیف یک اقتصاد، که تورم قابل توجه، بیکاری بالا و رشد اقتصادی آهسته یا صفر را تجربه می‌کند. این اصطلاح از ترکیب دو واژه تورم (inflation) و رکود تولید ناخالص داخلی (stagnation) ایجاد شده است. در حقیقت در شرایط رکود تورمی از طرفی تورم سبب تشدید رکود شده و از طرفی رکود سبب افزایش تورم می‌شود. این هم‌افزایی دلیل اصلی دشواری خروج از شرایط رکود تورمی است که بعضا سال‌ها اقتصاد یک کشور را فلج می‌کند.

بررسی یک مثال از رکود تورمی

رایج‌ترین مثالی که از رکود تورمی ذکر می‌شود، بحران نفت دهه ۱۹۷۰ است. در اکتبر ۱۹۷۳، سازمان کشور‌های صادرکننده نفت (اوپک) در واکنش به حمایت غرب از اسرائیل در طول جنگ یوم کیپور، ارسال نفت به ایالات متحده و متحدان اروپایی اسرائیل را تحریم کرد. تحریم نفت باعث شد که قیمت نفت بلافاصله بیش از ۳۰۰ درصد افزایش پیدا کند. این موضوع باعث ایجاد مشکلات بزرگی در ایالات متحده شد و قیمت نفت حتی پس از پایان تحریم در مارس ۱۹۷۴ همچنان بالا بود. این موضوع با انتقال مشاغل تولیدی به خارج از ایالات متحده برای صرفه‌جویی در هزینه‌های نیروی کار و افزایش هزینه‌های جنگ ویتنام هم‌زمان شد و درنهایت یک دوره طولانی رکود تورمی را رقم زد که در آن افزایش قیمت نفت باعث افزایش سریع تورم، افزایش نرخ بیکاری و تشدید رکود اقتصادی گردید. رئیس جمهور وقت آمریکا، ریچارد نیکسون، سعی کرد با کاهش ارزش دلار و اعلام توقف قیمت‌ها و دستمزد‌ها، رکود تورمی دهه ۱۹۷۰ را کنترل کند. با این حال، این استراتژی کارساز نبود.

بسیاری از اقتصاددانان اکنون بر این باورند که رشد عرضه پول توسط فدرال رزرو عامل اصلی بحران رکود تورمی در دهه ۱۹۷۰ بوده است. در آن زمان، این باور وجود داشت که تورم بالا منجر به کاهش نرخ بیکاری می‌شود، اما در طول دهه ۱۹۷۰ بیکاری و تورم هر دو افزایش یافته بودند.

نکته: اقتصاددانان بر این موضوع که تحریم نفت و کمبود آن دلیل اصلی رکود تورمی دهه ۱۹۷۰ بوده است، اتفاق نظر ندارند.

رکود تورمی چطور اندازه‌گیری می‌شود؟

یکی از روش‌های ساده برای اندازه‌گیری رکود تورمی، استفاده از شاخصی به نام شاخص فلاکت (Misery Index) است. شاخص فلاکت از طریق جمع نرخ بیکاری و نرخ تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) به دست می‌آید و شرایط رکود تورمی زمانی ایجاد می‌شود که شاخص فلاکت به سطوحی بالاتر از حد عادی افزایش پیدا کند. طبیعتا هر چه عدد شاخص فلاکت بزرگ‌تر باشد،‌ میانگین افراد جامعه سختی بیشتری را تحمل می‌کنند و برعکس. در اقتصادهای سالم،‌ این عدد باید بین 6 تا 7 درصد باشد. به طورکلی، تغییرات شاخص فلاکت به عنوان ابزاری برای سنجش سلامت کلی اقتصاد یک کشور یا اقتصاد جهانی در نظر گرفته می‌شود.

چه چیزی باعث رکود تورمی می‌شود؟

اقتصاددانان تئوری‌های متعددی را برای علت ایجاد رکود تورمی پیشنهاد کرده‌اند که برخی از آن‌ها عبارتند از:

شوک عرضه

تئوری شوک عرضه بیان می‌کند که رکود تورمی در نتیجه کاهش ناگهانی عرضه یک خدمت یا یک کالا رخ می‌دهد. این باعث می‌شود قیمت‌ها به طور چشمگیری افزایش پیدا کند که معمولاً حاشیه سود را برای اکثر شرکت‌ها کاهش می‌دهد و رشد اقتصادی را کند می‌کند.

سیاست‌های پولی نامناسب

تئوری سیاست نامناسب معتقد است که رکود تورمی اغلب نتیجه اعمال سیاست نادرست اقتصادی است. تلاش بانک مرکزی و دولت برای تنظیم اقتصاد اغلب پیامد‌های نامطلوبی دارد. به عنوان مثال، قبل از دهه ۱۹۷۰، ایالات متحده پس از قانون استخدام در سال ۱۹۴۶ بر روی اشتغال کامل در اقتصاد خود متمرکز بود که به طور ناخواسته باعث افزایش تورم شد و بر اشتغال و رشد تأثیر گذاشت.

فشار تقاضا

طبق این نظریه، رکود تورمی می‌تواند منحصراً به خاطر شوک‌های پولی، بدون نیاز به شوک عرضه رخ دهد. این زمانی اتفاق می‌افتد که دولت‌ها مقررات سختگیرانه پولی مانند افزایش نرخ بهره یا کاهش عرضه پول را وضع کنند.

فشار هزینه

تئوری تورم ناشی از فشار هزینه، تورم سمت عرضه را عامل اصلی رکود تورمی می‌داند. در این حالت، افزایش قیمت‌ها منجر به بیکاری می‌شود چون معمولاً حاشیه سود شرکت‌ها را کاهش می‌دهد و درنهایت باعث کاهش تولید می‌شود. تورم سمت عرضه نیز می‌تواند تحت تأثیر مواردی مانند افزایش دستمزد‌ها یا کمبود نیروی کار باشد.

نکته: همه اقتصاددانان در مورد عوامل ایجاد رکود تورمی با هم اتفاق نظر ندارند. این موضوع همچنان به شدت مورد بحث و بررسی است. اما اکثریت بر سر این که رکود تورمی یک مشکل جدی است، هم عقیده‌اند.

پیامد‌های رکود تورمی

هنگامی که رکود تورمی رخ می‌دهد، بسیاری از مردم مخصوصاً افراد بیکار برای رفع نیاز‌های اساسی خود با مشکل مواجه می‌شوند. برای افرادی که شاغل هستند، رکود تورمی می‌تواند منجر به خطرات از دست دادن شغل و کاهش دستمزد‌ها شود که به نوبه خود باعث کاهش اعتماد مصرف‌کننده و قدرت خرید می‌شود.

سرمایه‌گذاران نیز از عواقب رکود تورمی در امان نیستند. رکود تورمی عموماً به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه و فروش کم منجر به کاهش حاشیه سود می‌شود که این موضوع بر بازار سهام تأثیر می‌گذارد. به بیان دیگر، رکود تورمی می‌تواند با کاهش درآمد حاصل از هر سهم شرکت که بر قیمت سهام تأثیر می‌گذارد، مستقیماً روی سرمایه‌گذاران اثر بگذارد. درنتیجه، افرادی که در بازار سهام سرمایه‌گذاری می‌کنند ممکن است ضرر ببینند چون بسیاری از آن‌ها احتمالاً انتظار رشد قابل توجهی را داشتند اما با وجود رکود تورمی این انتظارات برآورده نشده‌اند. اگر دوره رکود تورمی کمی طولانی شود، ممکن است برخی از شرکت‌ها ورشکست شوند.

رکود تورمی می‌تواند با افزایش قیمت جهانی کالا‌ها از جمله مواد غذایی و موارد دیگر، تجارت بین‌المللی را تحت تأثیر قرار دهد و تجارت را به فعالیتی پرهزینه تبدیل کند و موجب افزایش تورم شود. همچنین افزایش بیکاری در سطح ملی یا جهانی می‌تواند تولیدات جهانی، اعتماد مصرف‌کننده و هزینه‌ها را کاهش داده و به دلیل به هم پیوستگی تجارت جهانی، بیکاری را در مناطق بیشتری افزایش دهد.

در زمان رکود تورمی چه کنیم؟

در زمان رکود تورمی باید اقدامات زیر را انجام دهید:

بررسی و مدیریت هزینه‌ها

در این شرایط، هزینه‌ها و قیمت‌ها معمولاً افزایش می‌یابند. بنابراین، می‌توانید هزینه‌های خود را مرور کرده و سعی کنید در هزینه‌های غیرضروری صرفه‌جویی کنید. همچنین، مدیریت مالی خود را بهبود داده و بودجه‌بندی دقیق‌تری انجام دهید.

سرمایه‌گذاری در دارایی‌های ضد تورم

دارایی‌هایی مانند طلا، سکه و حتی بیت کوین معمولاً در برابر تورم مقاومت بیشتری دارند. بنابراین، می‌توانید در این نوع دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کنید تا ارزش سرمایه‌تان را در زمان رکود تورمی حفظ کنید.

ایجاد منابع درآمد جانبی

به احتمال زیاد در زمان رکود تورمی، درآمد اصلی شما تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین، می‌توانید فرصت‌هایی را بررسی کنید که به شما امکان ایجاد منابع درآمد جانبی می‌دهند. مثلاً می‌توانید به فکر شغل پاره‌وقت، کسب و کار آنلاین یا سرمایه‌گذاری در پروژه‌های کوچک باشید.

مشورت با مشاوران مالی

در صورتی که نگرانی‌هایی درباره مدیریت مالی خود دارید، می‌توانید با یک مشاور مالی خبره ملاقات کنید و درباره راهکارهای مالی مناسب شرایط رکود تورمی صحبت کنید. آن‌ها می‌توانند شما را راهنمایی کرده و به شما کمک کنند تا با موفقیت از این شرایط عبور کنید.

کلام آخر: اقتصاددانان مدت‌هاست که به دنبال علل ایجاد رکود تورمی و بهترین روش‌ها برای مداخله در زمان وقوع آن می‌گردند. اما با این حال، به نظر بسیاری از اقتصاددانان، بهترین کار در مواجهه با رکود تورمی این است که اقدامی انجام نگیرد. رکود تورمی گاهی اوقات در طول زمان اصلاح می‌شود و مداخلات برای پایان دادن به آن می‌تواند منجر به کاهش چشم‌گیر تولید ناخالص داخلی شود.

The post رکود تورمی چیست؟ و چگونه از این دوران به سلامت بگذریم؟ appeared first on رده Rade.